Lange tenen, hoge dammen

Elke vergaderdag in een blog gieten geeft niet het spannendste relaas, dus ik vat de drie dagen samen. In Zuid-Amerika, met name in de Amazone heeft zoetwater eigenlijk lange tijd niet hoog op de agenda gestaan. Ook al is de Amazone de langste rivier ter wereld, toch werd hij met name beschouwd als een heleboel bomen bij elkaar, en veel minder als een rivierengebied. Het is geweldig om te merken dat dat aan het veranderen is. WWF-Nederland is daar een fervent ondersteuner van. De Colombianen, Bolivianen, Chilenen en Brazilianen doen heel actief met de discussies mee en er is nu veel aansluiting van hen bij de rest van het wereldwijde zoetwaterprogramma. Alleen daarom al was het het waard om de vergadering hier te organiseren in plaats op een kantoor van de usual suspects.

Een van de moeilijkste onderwerpen blijft waterkracht. Dammen leveren energie en water voor landbouw en hebben wereldwijd nog steeds een goed imago omdat er minder broeikasgassen bij worden geproduceerd. Maar in iedere rivier waar we werken vormen ze ook de grootste bedreiging. Het natuurlijke ‘ritme’ van de rivier raakt verstoord, droge tijden worden nat en natte juist droog. Landbouw en visserij die al duizenden jaren zijn afgestemd op dat ritme raken in de knel. Zand en klei blijven voor de dam hangen in de reservoirs zodat er benedenstrooms een tekort aan komt, en het land ‘afkalft’. Het grootste dilemma waar we voor staan is of we met de regeringen en dammenbouwers praten om de schade te beperken (precieze plek en type bouw beïnvloeden) of dat we meer in de actiestand gaan en keihard gaan staan voor die laatste echt wilde rivieren, of delen van de rivier. Er blijken binnen WWF verschillende meningen over te bestaan. Wat we in ieder geval afspreken is dat we in kaart brengen waar wereldwijd die (delen van) de rivier liggen die we koste wat kost moeten gaan beschermen, no-go areas. We zullen dan per land besluiten of we anti-damcampagne voeren of dat we de zachtere methode gebruiken. Of dat we uiteindelijk zelfs een wereldwijde campagne zullen voeren, ‘bescherm onze laatste wilde rivieren’.

Een tijd lang toonden de watercollegae minder interesse in de meer klassieke wetlandsbescherming. Voor wetlands bestaat er een aparte conventie. Als landen die tekenen zijn ze verplicht hun belangrijkste meren en moerassen goed te beschermen. Alleen WWF-Nederland is altijd een groot ondersteuner gebleven van dit minder ‘sexy’ werk. Zo hebben we ieder jaar bijgedragen aan de bescherming van miljoenen extra hectares beschermd gebied. Andere kantoren werkten juist hard aan hoe we met bedrijven moeten samenwerking om water te besparen en hoe we hen beter kunnen betrekken bij goed beheer van de rivieren. In deze bijeenkomst zie ik een verandering optreden. Er is weer meer dan ooit besef dat ook het bedrijvenwerk uiteindelijk draait om het beschermen van ’s werelds belangrijkste zoetwatergebieden. En dat de Ramsarconventie weliswaar verbetering behoeft, maar nog steeds een sterk instrument is voor goed beheer van die gebieden. En zo komen de verschillende programma’s weer beter samen.

Ik ben ook blij met de toenemende aandacht voor de zeven rivierdolfijnsoorten die in Azie en Zuid-Amerika voorkomen. Ik stel voor dat we zullen gaan werken aan een apart rivierdolfijnenverdrag die alle landen tekenen waar rivierdolfijnen voorkomen. Het behoeft nog veel meer denkwerk maar het brengt ons heel mooi samen.

Aan het einde van de drie dagen is er consensus dat we ons gezamenlijk zullen richten op dammen en andere infrastructuur, water&bedrijven en wetlandsbescherming. We zullen meer met waterkwaliteit gaan doen, gezien de ontwikkelingen in landen als China en India, en duidelijker onze zoetwatersoorten naar voren schuiven om onze doelen duidelijk te maken. We moeten nog veel uitwerken in slimme doelen maar de taken worden goed verdeeld.

Met de taakverdeling op het afscheidsfeestje zit het wel goed in ieder geval. De Zuid-Amerikaanse collegae leren ons meringue, salsa en andere dansjes waar onze Europese, Russische, Indiase heupen niet voor gemaakt zijn. Ik vind het knap hoe de Latino’s hun gezichten in de plooi houden als we weer eens op hun tenen staan.